Rzadkie i interesujące fiołki z Wysp Kanaryjskich i ich cyklotydy

Wyspy Kanaryjskie są popularnym kierunkiem wakacyjnym, jednakże, ze względu na unikatową florę, są wielce interesujące także z naukowego punktu widzenia. W czasopiśmie Scientific Reports ukazała się publikacja (patrz niżej) będąca wynikiem wizyty naukowej dr. Błażeja Ślązaka na Wyspach Kanaryjskich, finansowanej z środków Regnells Foundation (Regnells Stiftelse för Botaniskt Resestipendium), oraz współpracy między naukowcami z Instytutu Botaniki PAN, Universidad de Las Palmas de Gran Canaria (Wyspy Kanaryjskie, Hiszpania) oraz Uppsala University (Szwecja). Publikacja jest poświęcona rzadkim, endemicznym fiołkom z Wysp Kanaryjskich oraz cyklotydom – związkom chemicznym produkowanym przez te rośliny. Badane fiołki – Viola anagae, V. palmensis, V. cheiranthifolia oraz V. odorata – występują w bardzo różnych środowiskach, od subtropikalnych lasów wawrzynowych po wierzchołek wulkanu Teide (Teneryfa). W publikacji opisano różnorodność cyklotydów produkowanych przez fiołki oraz potencjalną rolę tych związków w przystosowaniu się roślin do ich środowiska. Zaproponowano metody oparte na spektrometrii masowej pozwalające na powiązanie wzorów produkcji cyklotydów z konkretnymi gatunkami fiołków, pokazując jednocześnie, że wzory te można wykorzystać jako bardzo czułe markery chemotaksonomiczne, do identyfikacji gatunków.

Slazak B., Kaltenböck K., Steffen K., Rogala M., Rodríguez-Rodríguez P., Nilsson A., Shariatgorji R., Andrén P.E., Göransson U. 2021. Cyclotide host-defense tailored for species and environments in violets from the Canary Islands. Scientific Reports 11: 12452. DOI

V. cheiranthifolia rosnąca na wysokości ok. 3000 m, na stokach wulkanu Teide (Teneryfa).
Foto: B. Ślązak.

V. cheiranthifolia rosnąca przy budynku końcowej stacji kolejki linowej na wulkanie Teide (Teneryfa).
Foto: B. Ślązak.

Wulkan Teide (Teneryfa).
Foto: B. Ślązak.

Gran Canaria.
Foto: B. Ślązak.

Widok na Park Narodowy Caldera de Taburiente (La Palma) – miejsce występowania V. palmensis.
Foto: B. Ślązak.

V. palmensis, Park Narodowy Caldera de Taburiente (La Palma).
Foto: B. Ślązak.

V. palmensis, Park Narodowy Caldera de Taburiente (La Palma).
Foto: B. Ślązak.

Widok na wulkan Teide z Parku Krajobrazowego Anaga (Teneryfa) – miejsce występowania V. anagae.
Foto: B. Ślązak.

V. anagae, Park Krajoobrazowy Anaga (Teneryfa).
Foto: B. Ślązak.

Struktura przykładowego cyklotydu – cycloviolacin O2.
Rycina: B. Ślązak.